مکان یابی نقاط امن در برابر خطر سیلاب ناشی ار شکست سد زاینده رود در مناطق 1 و 3 شهر اصفهان

از مهمترین تحولاتی که در نظام های برنامه ریزی و مدیریت شهری، در یکی دو دهه اخیر اتفاق افتاده، استقبال از رویکرد استراتژیک در این نظام هاست که یکی از این عوامل و عناصر استراتژیک، مسأله ایمنی است. موقعیت جغرافیایی و شرایط آب و هوایی کشور، ذخیره و مهار آب های جاری برای انجام فعالیت های کشاورزی و صنعتی را الزامی ساخته است. این امر باعث شده تا سدهای زیادی در کشور ساخته و در حال ساخت باشند. این سدها اگرچه پتانسیلی در جهت دستیابی به اهداف کلان و ملی هستند، اما گاه زمینه لازم برای وقوع تهدیدهایی را نیز فراهم می آورند. یکی از این تهدیدها، خطر سیلاب ناشی از شکست احتمالی سدها برای سکونتگاه هایی که در نزدیکی آن ها استقرار یافته اند، است. لذا هدف این مطالعه مکان‎یابی نقاط امن برای جمعیت ساکن در بخش هایی که بیشترین خطر در اثر سیلاب ناشی از شکست سد در سکونتگاه های پایین دست آن ها را دارند می باشد. به دیگر سخن، پژوهش حاضر بر پایه اهداف عملیاتی چهارگانه ی ذیل استوار شده است: استفاده از مکان های با قابلیت کارکردی بالا، شناسایی مسیرهای گریز جمعیت، افزایش دسترسی به مراکز امدادرسانی و دست یابی به فاصله ایمن نقاط امن و محدوده خطر. این پژوهش به عنوان یک راهکار عملی برای مهار بحران پیش از وقوع آن، بستر و زمینه مناسبی برای تسهیل فرآیند مدیریت بحران را فراهم می آورد. اما به ارائه راهکارهای اجرایی مدیریت بحران پس از وقوع آن نمی پردازد و بر روی مکان یابی نقاط امن به عنوان یکی از زمینه های تأثیرگذار در فرآیند مدیریت بحران تأکید دارد. برای هر چه اجرایی شدن تحقیق، مکان‎یابی نقاط امن برای جمعیت در معرض خطر سیلاب ناشی از شکست احتمالی سد زاینده رود در مناطق 1 و 3 شهر اصفهان در قالب هدف اصلی پژوهش برگزیده شده است. این تحقیق در پی پاسخ چگونگی یافتن «مکان های امن جهت اسکان موقت جمعیت آسیب پذیر ساکن در حاشیه مسیر رودخانه در مناطق 1 و 3 شهر اصفهان در اثر سیلاب ناشی از شکست احتمالی سد زاینده رود» به عنوان پرسش اصلی بوده است. در این تحقیق از شیوه های «توصیفی»، «تحلیلی» و «مورد کاوی» جهت مطالعه استفاده شد. اطلاعات مورد نیاز این تحقیق از طریق انجام مطالعات کتابخانه ای و انجام برداشت‎های گسترده میدانی و تحلیل داده های اولیه و تبدیل آن ها به اطلاعات قابل تحلیل ثانویه گردآوری شد. سپس مرور تحلیل های انجام شده به وسیله پژوهشگر با انجام مطالعات و برداشت های میدانی به منظور کنترل نتایج حاصله با واقعیت محیط به دلیل حساسیت و چند بعدی بودن پژوهش انجام شد. حاصل پژوهش، یافتن و الویت بندی مکان هایی که معیارهای لازم برای انتخاب به عنوان «مکان امن جهت اسکان موقت جمعیت آسیب دیده» را دارا هستند و همچنین پیشنهاد مسیرهای گریز و امدادرسانی در محدوده مناطق 1 و 3 شهر اصفهان می باشد. مکان های انتخاب شده به ترتیب اولویت عبارتند از مجموعه ورزشی تختی، پارک شهید رجایی، میدان نقش جهان، مجموعه ورزشی شهید نصر، بوستان هنر و در نهایت زمین بایر موجود در خیابان پنجم رمضان.